Organ podatkowy może udzielić promesy zwolnienia z hipoteki

Zagadnienie promesy zwolnienia z hipoteki nie jest uregulowane np. w przepisach Ordynacji, KPA czy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Jest to więc pewna czynność o charakterze cywilnoprawnym, dopuszczalna w praktyce i niewątpliwie służąca wyważeniu i pogodzeniu różnych wartości, w tym zwłaszcza takich jak interes publiczny oraz słuszny interes indywidualny.

Gdy idzie o formę działania organu, to załatwienie sprawy nie następuje w drodze decyzji administracyjnej, postanowienia, zaświadczenia czy innego aktu, czy czynności z zakresu administracji publicznej, dotyczącego uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Odnosząc się zaś do znaczenia promesy – trzeba mieć na uwadze fakt, iż wierzyciel podatkowy, w przeciwieństwie do wierzyciela w cywilnoprawnych stosunkach zobowiązaniowych, nie ma swobody w dysponowaniu wierzytelnością publicznoprawną, co słusznie zauważył np. WSA w Gdańsku w wyroku z 16 kwietnia 2013 r.,  I SA/Gd 273/13.

Z drugiej strony – odpowiednio wydana promesa zabezpiecza również interes wierzyciela publicznoprawnego. Można bowiem zauważyć, że promesa aktywizuje, mobilizuje, dłużnika do wywiązania się ze zobowiązania. Sytuacja, w której organ wyraża zgodę na wykreślenie hipoteki w razie zapłaty wszystkich zaległości wraz z odsetkami, nie powinna budzić żadnych wątpliwości z punktu widzenia zarówno procedury, przepisów ogólnych dotyczących administracji podatkowej czy np. dyscypliny finansów publicznych.

Należy bowiem przypomnieć, że w świetle art. 94 ustawy o księgach wieczystych i hipotece – i tak wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki. Jednocześnie w świetle Ordynacji podatkowej - zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zapłaty.